طرح توجیه اقتصادی فرآوری منیزیت در استان سیستان وبلوچستان
منیزیم در طبیعت به صورت کربنات MgCO 3یافت می‌شود که به آن منیزیت می‌گویند برای استفاده از این ماده معدنی باید آن را تبدیل به اکسید منیزیم نمود در این فرایند منیزیت در کوره‌های دوار حرارت داده می‌شود که از کربنات به اکسید منیزیم تبدیل می‌شود:
چنانچه منیزیت در کوره دوار ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد حرارت داده شود تبدیل به اکسید منیزیم کلسینه یا Caustic Calcinated Magnesite ( CCM) می‌گردد این محصول در تولید خوراک دام،کود کشاورزی،سیمان منیزیتی،صنایع شیمیایی،بردهای عایق حرارتی و نیز فرایند تصفیه آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد .همچنین از این محصول منیزیتی در مصارف دارویی،پلاستیک،لاستیک،چسب و تولید ماده ضد اشتعال برای مصارف ساختمانی و انکوب در صنعت کاشی و سرامیک استفاده وسیع می‌گردد.
اکسید منیزیم سینتره
چنانچه منیزیت در دمای ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد در کوره دوار پخت گردد محصول به دست آمده اکسید منیزیم از نوع سینتره یا Dead Burned Magnesite ( DBM) نامیده می‌شود .عمده کاربرد این محصول در صنعت دیرگداز می‌باشد به طوری که اکسید منیزیم سینتره با عیار ۸۰ تا ۹۴درصد در تولید جرم‌های قلیایی و اکسید منیزیم سینتره با عیار بالاتر در تولید آجرهای قلیایی به عنوان ماده اولیه مورد مصرف می‌باشد این نوع از اکسید منیزیم به عنوان ماده نسوز یعنی ماده‌ای که از نظر فیزیکی و شیمیایی در دمای بالا پایدار است کاربرد دارد:
Mgo+ Co2
تاکنون بزرگترین مصرف کننده منیزیم در سراسر جهان صنعت نسوز بوده است تمامی کوره‌های صنعتی دوار بایستی از آجرهای نسوز به عنوان عایق حرارتی استفاده نمایند تا این آجرهای منیزیتی مانع انتقال حرارت فوق العاده بالا گاهاً بالاتر از ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد به بدنه کوره شوند.
منیزیم ذوبی یا فیوز
دیگر محصول منیزیت، منیزیت ذوبی یا فیوز است این محصول با داشتن عیار حداقل ۹۶ درصد در مقایسه با محصول مشابه خود از مقاومت مکانیکی بالاتر مقاومت به سایش بالاتر و پایداری شیمیایی بهتری برخوردار است به همین دلیل از این محصول برای تولید محصولات دیرگداز مورد استفاده در شرایط سخت کاری استفاده می گردد از این محصول در ساخت آجرهای منیزیت –کربنی مورد استفاده در صنعت فولادسازی استفاده می‌شود تولید منیزیم ذوبی فقط در کوره‌های قوس الکتریک ممکن است چون به حرارت معادل ۳۰۰۰ درجه سانتیگراد نیاز است که توسط گاز تامین نمی‌شود
چرا باید منیزیت در استان فرآوری شود
از آنجایی که منیزیت یک کانی منحصر به فرد می‌باشد و ۹۰ درصد ذخایر این ماده معدنی در استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی واقع گردیده‌اند و به سختی کفاف نیاز کشور را تامین می‌کند می‌طلبد تا با یک نگاه ویژه به این ماده معدنی نگریست ذخایر استان خراسان جنوبی قریب به ۴۰ سال است که استخراج و مورد استفاده قرار می‌گیرند و در مقایسه با ذخایر این استان می‌شود گفت ناچیز است بایستی برای این ماده معدنی که تقریباً فقط در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد و هم اکنون سالیانه قریب به ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تن جهت فرآوری به استان‌های خراسان جنوبی یزد کرمان و اصفهان و حتی فارس حمل می‌گردد به فکر فرآوری و ایجاد ارزش افزوده در استان سیستان و بلوچستان بود میانگین هزینه حمل منیزیت از معادن استان به استان‌های اصفهان و فارس یک میلیون تومان می‌باشد که چنانچه واحد فرآوری منیزیت در استان و نزدیکی معادن احداث گردد فقط اختلاف هزینه حمل قریب به 50 میلیارد تومان برای یک کوره است از طرفی علاوه بر نیاز مبرم بازارهای داخلی به مشتقات منیزیتی از جمله اکسید منیزیم سینتره ( DBM)وجود بندر چابهار در استان و بازار بسیار جذاب هند به این محصول دو فاکتور مهم قابل توجیه برای فراوری منیزیت در استان می‌باشد.
تولید اکسید منیزیم سینتره (DBM) در استان
وجود معادن بسیار مرغوب و دارای ذخایر خوب توجیه تولید اکسید منیزیم در استان را کاملاً اقتصادی می‌نماید در صنعت تولید فرآورده‌های دیرگداز بیشترین نیاز به این محصول می‌باشد از آنجایی که کشور در جهت صنعتی شدن شدن گام‌های بسیار خوبی برداشته و می‌دارد روز به روز نیاز به فرآورده‌های دیرگداز بیشتر محسوس می‌شود از طرفی بازار صادرات نیز کاملاً به صرفه و توجیه‌پذیر است هم اکنون محصول تولیدی معادن استان به سایر استان‌ها حمل و در آنجا فراوری می‌گردد به عنوان مثال چنانچه این واحد فراوری در ناحیه صنعتی اسکل آباد احداث گردد ما به التفاوت حمل پیش از ۵۰ هزار تن خوراک مجموعه ،حداقل ۵۰ میلیارد تومان در سال خواهد بود که خود رقم قابل توجهی است
برآورد هزینه تولید و فروش محصول واحد فناوری
از آنجایی که برای تولید یک تن اکسید منیزیم سینتره نیاز به 250/2 تن منیزیت خام می‌باشد و قیمت هر تن منیزیت کانه آرایی شده تمیز جهت پخت با عیار ۹۰ تا ۹۲ معادل 4,000,000 تومان می‌باشد و هزینه حمل تا محل کارخانه از معدن به ازای هر تن 100,000تومان است بنابراین :
تومان 9,225,000= 4,100,000×2.25
تومان 12,000,000 = تقریبا 11,725,000 = 2,500,000 هزینه پخت +9,225,000
حداقل قیمت فروش محصول تولیدی اکسید منیزیم سینتره با عیار ۹۰ تا ۹۲ معادل 18,000,000 تومان می‌باشد :
تومان 6,000,000 = 12,000,000- 18,000,000
چنانچه کوره در سال 25,000تن تولید نماید:
تومان 150,000,000,000= 6,000,000 ×25,000
قیمت محصول تولید شده برای صادرات به هند که یکی از بازارهای پرمصرف منطقه می‌باشد بر روی عرشه کشتی در چابهار FOB 350 تا 380 دلار می‌باشد فلذا به جرات می‌توان گفت ظرف مدت دو سال تمام سرمایه‌گذاری طرح برمی‌گردد و از محل درآمد این کارخانه می‌توان فازهای بعدی که تولید کلسینه و منیزیم زوبی یا فیوز است راه اندازی نمود که با عنایت به فراوانی ماده اولیه و نیز راحتی فرآوری در آینده نزدیک یکی از پرسودترین واحدهای صنایع معدنی استان خواهد بود به نسبت سرمایه‌گذاری انجام شده .
چرا توجیه این طرح بالا و بدون ریسک می‌باشد
مهمترین و قوی‌ترین فاکتور توجیه‌پذیری این طرح وجود معادن منیزیت در استان علی الخصوص معدن منیزیت قلعه بید می‌باشد.
این معدن دارای ذخیره بالغ بر ۲۰ میلیون تن است که که نیاز ۵۰ الی ۶۰ هزار تن کوره سینتره در سال رقم اندکی است ،مورد دوم ذخایر محدود منیزیت در کشور که عمدتاً در این استان واقع گردیده‌اند و نیاز روز افزون بازار به مشتقات منیزیتی و فرصت صادرات از طریق بندر چابهار با کمترین هزینه از دیگر دلایل توجیه پذیری طرح هستند.
نوع تیپ و عیار منیزیت این معدن نیز منحصر به فرد می‌باشد چون هر دو تیپ گل کلمی و رگه‌ای با عیار از ۸۵ تا ۹۵ درصد می‌تواند نیاز واحد فراوری و بازار پس از آن را به نحو مطلوب فراهم نماید .در پایان می‌توان یادآور شد که طرح احداث کوره‌های فراوری منیزیت در استان سیستان و بلوچستان نیاز مبرم است و این طرح فاقد هرگونه ریسک سرمایه‌گذاری بوده و سود فوق العاده‌ای را نصیب مجموعه خواهد نمود.
