چالش های آنالیزهای مواد معدنی در آزمایشگاه های معدنی

معادن به عنوان تأمین کننده مواد اولیه صنعت ، نقش بسزایی در توسعه جوامع بشری داشته و دارد نخستین گام برای رسیدن به این هدف اکتشاف معدن است . به مجموعه ای از علوم ،فنون و مراحلی که کمک میکند تا اندیس یا رخنمون معدنی ارزش اقتصادی لازم را پیدا نماید و به عنوان ذخیره مطمئن معدنی با تناژ و عیار مشخص قابل استخراج باشد اکتشاف نامیده میشود. اکتشاف کانسارها شامل سه مرحله مقدماتی ،نیمه تفضیلی و تفضیلی است که یکی از ارکان مهم در فاز اکتشاف معدن آنالیز دقیق ماده معدنی میباشد بدین معنی که اگر در تمامی مراحل اکتشاف بصورت کاملا سیستماتیک و دقیق مانند پی جویی ،ژئوشیمی ،ژئوفیزیک ،حفر ترانشه و حفاری های عمیق ( مغزگیری ) پس از مطالعات دفتری انجام گیرند و حتی ذخیره مطمئن کشف گردد امّا عیار ماده معدنی اقتصادی و مقرون به صرفه نباشد باز هم آن ذخیره معدن نامیده نمی شود .بنابراین در مبحث اکتشاف تمامی مراحل دارای اهمیت نسبتاً یکسان هستند و بایستی خیلی دقیق انجام شوند تا بتوان به معدن دارای ارزش اقتصادی دست یافت توضیح سایر مراحل اکتشاف مانند مطالعات دفتری ،پی جویی و اکتشاف ( مطالعات زمین شناسی ، نقشه برداری ،حفر تراشه ژئوشیمی و ژئوفیزیک)بجز آنالیز مواد معدنی در اینجا موضوع بحث نیست .

آنالیز مواد معدنی

همانگونه که اکتشاف مواد معدنی روز به روز پیشرفته تر و هوشمندانه تر میشود مهمترین ،پرهزینه ترین و پر ریسک ترین مرحله اکتشاف حفاری است . حفاری موفق تضمین کننده یک معدن کاری پایدار تلقی میگردد درصورتی که آنالیز مغزه های خارج شده دقیق وکامل باشد .

از دیدگاه متخصصین اکتشاف حفاری تعیین کننده تمام برنامه های معدن کاری در آینده است و مانند چشم مکتشف در زیرزمین عمل میکند . مکمل همین موضوع تکنولوژی های مرتبط با آنالیز و تشخیص عیار ماده معدنی مانند چشمی بینا برای معدن کاران عمل میکند و با تجهیز به این ابزار میتوانیم مشخص کنیم که چه ثروتی در یک مشت خاکی که از معدن استخراج کرده ایم وجود دارد .

آزمایشگاه های مواد معدنی در کشور زیاد نیستند امّا گاهاً مشاهده میکنیم برای تشخیص عیار یک ماده معدنی که به آزمایشگاه های متفاوت ارسال میشود ، نتایج حاصله هم خوانی قابل قبولی ندارند که این موضوع به دو فاکتور مهم بستگی دارد ، اول اینکه دستگاه ها و تکنولوژی مورد استفاده در آزمایشگاه مورد نظر به چه میزان با استانداردی جهانی تطابق دارند و آیا از دستگاه ها و امکانات آزمایشگاهی مدرن بهره میبرد ، دوم اینکه دانش و تخصص نیروی انسانی و تکنسین هایی که مشغول فعالیت در آزمایشگاه هستند تا چه حد به روز بوده و همگام با پیشرفت دنیای مدرن و صنعتی میباشند .از آنجاییکه چه در بحث اکتشاف و چه در بحث استخراج و فروش مواد معدنی آزمایشگاه به عنوان گلوگاه خروجی تمامی فعالیت های انجام گرفته در معدن میباشد و نهایتاً با آنالیز صحیح و تعیین درست عیار ماده معدنی با کمترین خطا است که به ماده معدنی ارزش می بخشد و میتواند نقش فوق العاده مهمی را در صنعت معدن کاری و اقتصاد ملی ایفا نماید .

با توجه به هزینه های هنگفت اکتشاف، مهمترین نقش در تأیید یا رد مطالعات اکتشافی را آزمایشگاه و نتایج آنالیز نمونه های دستی و در نهایت نمونه های مغزه دارد. اگر نتایج آنالیز قابل قبول باشند پتانسل بعدی که مورد مطالعه قرار گرفته تبدیل به معدن میگردد و در غیر اینصورت مکتشف عملیات را متوقف و محدوده مورد مطالعه را ترک می نماید .

در این رهگذر اگر نتایج آنالیز ها به هر دلیل، خطای دستگاه ها و یا نیروی انسانی با عیار واقعی کانسنگ هم خوانی نداشته باشد چه بسا ذخیره مورد نظر غیر اتقتصادی تشخیص داده شود و با وجود هزینه های انجام شده تبدیل به معدن نخواهد شد و یا عکس آن ذخیره کم عیار و غیراقتصادی ،در گزارشات آنالیز ارائه شده توسط ازمایشگاه به عنوان پتانسیل معدنی معرفی شده بهره بردار را پس از سرمایه گزاری جهت فرآوری در آینده دچار مشکل نموده و تمامی هزینه های انجام شده عبث خواهند بود. پس می توان نتیجه گرفت که چنانچه نتایج آنالیزهای مواد معدنی در آزمایشگاهی که با دستگاه های مدرن و تکنولوژی پیشرفته توسط تکنسین های مجرب و با دقت عمل بالا انجام گردیده اند نقش اساسی و محوری را در مراحل بعدی از اکتشاف ایفا میکند